ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﺿﺎﻳﻌﻪ ﭘﺴﺘﺎﻧﻲ در ﺳﻨﻴﻦ زﻳﺮ 25 ﺳﺎل اﺳﺖ. ﭘﺲ از ﻳﺎﺋﺴﮕﻲ این ﺿﺎﻳﻌﺎت معمولا ﭘﺴﺮﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. تظاهر شایع به این شکل است که ﻳﻚ زن ﺟﻮان ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻫﻨﮕﺎم اﺳـﺘﺤﻤﺎم و ﻳـﺎ ﺗﻌـﻮﻳﺾ ﻟﺒـﺎس ﻣﺘﻮﺟـﻪ وﺟـﻮد ﺗـﻮده ای ﻣﻴ ﺸﻮد. اﻛﺜﺮ ﺗﻮدهﻫﺎ در اﻧﺪازه ﺑﺎ ﻗﻄﺮ 3-2 ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ ﻛﺸﻒ ﻣﻴ ﺸﻮﻧﺪ. در ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﺗﻮدهﻫﺎي ﺻﺎف، ﺑﺎ ﻗﻮام ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ و ﺑﺪون درد ﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ ﺑﻮده، و ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ و ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲ ﭘﻮﺳﺖ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺠـﺎور وجود ندارد.
در ﺗـﺼﺎوﻳﺮ ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ و ﻣﺎﻣﻮﮔﺮاﻓﻲ وﻳﮋﮔﻲ ﺷﺎﺧﺺ آﻧﻬﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﺗﻮده ﺗـﻮﭘﺮ و ﺻـﺎف ﺑـﺎ ﺣﺎﺷـﻴﻪ واﺿـﺢ و ﻛﻨﺎرهﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﻴﺺ و واضح.
فیبروآدنوم شایع ترین توده غیرسرطانی در پستان است. فیبروآدنوم یک توده خوش خیم پستان است و شانس سرطان پستان را بالاتر نمیبرد. اگرچه اکثر خانمها تنها یک توده فیبروآدنوم دارند اما در 10 تا 15% افراد ممکن است بیش از یک توده در همان پستان یا در پستان مقابل وجود دارد.
فیبروآدنوم شایع ترین توده توپر خوش خیم پستان بوده و برخلاف کیست ها که با مایع پر شده اند، درون این توده، سلول وجود دارد و در اصطلاح به آن هاsolid گفته می شود.
سایز این توده ها اغلب کمتر از 2 سانتی متر است ولی می تواند اندازه های متفاوتی حتی بیش از 10 سانتی متر داشته باشد. در صورتی که سایز توده از 5 سانتی متر بیشتر باشد به آن فیبروآدنوم غول آسا ( ژاینت) گفته می شود. در طول زمان ممکن است این توده ها در سایز اولیه خود باقی بمانند و یا حتی کوچکتر شوند. اما احتمال بزرگتر شدن سایز این توده ها در طول زمان (به ویژه در دوران شیر دهی و بارداری) نیز وجود دارد.
هنوز علت مشخصی برای فیبروآدنوم پیدا نشده است، اما این واقعیت که سن شایع این توده های خوشخیم در حدود 30 سالگی است، از طرفی بعد از یائسگی سایز آن ها رو به کاهش می گذارد، همه این موارد به نفع نقش هورمونهای استروژن و پروژسترون در ایجاد این توده ها می تواند باشد.
روش های تشخیص فیبروآدنوم چیست؟
به طور معمول بیماران با شکایت لمس توده در پستان به پزشک مراجعه می کنند. برای تشخیص ماهیت و نوع این توده اقدامات مختلفی انجام می شود:
معاینه توسط پزشک:
این معاینه شامل معاینه پستان و زیربغل است. در معاینه، مشخصات ظاهری توده (مانند سایز، داشتن دیواره و حدود مشخص، شکل گرد، قوام لاستیکی و قابلیت تحرک آن زیر دست) و همچنین محل توده مشخص میشود. گاهی برای حصول اطمینان بیشتر، پزشک لازم میداند از روش های تصویر برداری مناسب استفاده کند.
سونوگرافی:
یکی از مهم ترین کاربردهای سونوگرافی افتراق توده های توپر (یا سالید) از توده هایی است که درون آن مایع است (کیست). استفاده از سونوگرافی به ویژه در خانم های جوان که پستان متراکمی دارند (و به همین علت ماموگرافی برای ایشان دقت چندانی ندارد) برای تشخیص فیبروآدنوم کاربرد دارد.
ماموگرافی:
ماموگرافی نیز گاها در بانوان کاربرد داشته و در صورت لزوم همراه سونوگرافی ممکن است در بانوان جوانتر استفاده شود.
ام آر ماموگرافی:
ام آر ماموگرافی نیز گاهی مخصوصاً در پستان های متراکم کابرد داشته و البته با تزریق انجام خواهد شد. گاهی برخی فیبروآدنوم ها یا موارد مشابه نیاز به بیوپسی دارند.
درمان فیبروآدنوم چیست؟
تاکنون راهی مطمئن و قطعی برای جلوگیری از بروز این نوع از توده های خوش خیم پستانی معرفی نشده است. در مواردی بر اساس سن بیمار، سایز توده، سرعت رشد توده و مشخصات رادیولوژیک آن لازم است توده از پستان خارج شود. البته تقریبا در تمام موارد لازم است حداقل با یکی از روش های نمونه برداری از ماهیت آن اطمینان حاصل کرد. در این صورتی که جراحی انجام نشود و توده در پستان باقی بماند، انجام معاینات دوره ای مرتب و نیز بررسی های تصویربرداری معمولا سونوگرافی و در مواردی ماموگرافی و یا حتی ام آر ماموگرافی برای پیگیری این توده ها لازم است.
در برخی مواردی ممکن است پیشنهاد شود تا فیبروآدنومی با جراحی از بدن بیمار خارج شود.
این حالات شامل موارد زیر است:
- اگر سایز توده ها 5/2 تا 3 سانتی متر باشد.
- اگر متعدد و بیش از 5 عدد باشند. برخی از آنها ممکن است لازم یا توصیه به برداشتن شود.
- اگر سن بیمار بیش از 35 سال باشد و تازه کشف شده باشند که در آن صورت مخصوصا جهت تعیین ماهیت لازم است برداشته شوند.
- اگر بیمار در گروهی باشد که خطر ابتلا به سرطان پستان در او بالا باشد مانند کسانی که سابقه شخصی و یا خانوادگی سرطان پستان دارند.
- اگر برای بیمار مقدور نباشد تا به صورت دوره ای و مرتب برای پیگیری تحت مراقبت باشد.
- اگر بیماری به علت نگرانی ترجیح دهد تا این توده ها از بدن وی خارج شود.
- همچنین در برخی از منابع پزشکی توصیه شده است که چنانچه بیمار قصد دارد تا باردار شود بهتر است این توده ها پیش از بارداری جراحی شوند زیرا ممکن است در طی بارداری اندازه آنها تغییر کند و افتراق این که این افزایش اندازه مربوط به «تغییر ماهیت توده است» یا «اثر طبیعی تغییرات هورمونی در دوران بارداری» ممکن نباشد. انجام جراحی در در دوران بارداری با مشکلاتی روبروست.
- اگر سایز فیبروآدنوم ها در گذر زمان افزایش فاحشی داشته باشد یا نمای سونوگرافی آنها تغییر کرده و غیر تیپیک گردد.